تعریف برنامه ریزی اقتصادی کشور
در اقتصاد ، در سطح دولت :
برنامه ریزی ، سازماندهی یک برنامه ی اجرائی اقتصادی ، با تمام هدف ها و وسایل رسیدن به آن هدف ها ، طی سالهائی مدید در آینده است .
مثال ها :
- برنامه ی توسعه
- برنامه ی صنعتی
- برنامه ی اصلاحات و بازسازی اقتصادی
- برنامه ی ریاضت اقتصادی
- برنامه ی آمایش سرزمین
مضمون برنامه ریزی اقتصادی طی جنگ اوٌل جهانی توسعه یافته است . هدف دولت های درگیر در جنگ در آن زمان حفظ وضعیت تولید و آن را در خدمتِ مقتضیات جنگ قرار دادن بوده است .
برنامه ریزی اقتصادی بردونوع است :
- برنامه ریزی دستوری که از مشخصات اقتصاد متمرکز ومورد فرماندهی است( مثال : در کشور اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق و کشورهای کمونیست ) .
- برنامه ریزی ارشادی که شامل هیچ قاعده ی اجباری برای بنگاهها نمی شود .
اقتباس از :
http://www.toupie.org/Dictionnaire/Planification.htm
از : توپیکسیونر : فرهنگ سیاسی
برنامه ریزی
تعریف برنامه ریزی
برنامه ریزی ، عمل برنامه ریختن است ، یعنی سازماندهی سلسله ای از فعالیت ها در طول زمان به منظور تحقق یک هدف خاص یا یک پروژه .
برنامه ریزی کمک می کند به تشریح :
- هدف های مورد نظر
- روش هائی که هدف های مورد نظر تحقق می یابند
- نقش ها و مسؤولیت های عوامل مختلف در تحقق هدف ها
- تقویم کار
- ارزیابی وسایل مورد استفاده و هزینه ها
- چند و چون پیگیری کار و کنترل آن
ابزار برنامه ریزی
مهم ترین ابزار برنامه ریزی عبارتند از :
- تحلیل چند بعدی موضوعات و مسائل
- پیش بینی
- بودجه
- بررسی سناریوهای مختلفی که میان آنها یکی را باید برگزید
- در نظر گرفتن احتمال تغییرات در اوضاع
- در نظر گرفتن مخاطراتی که ممکن است پیش آمد کنند
- راه حل های جایگزین در هر مورد یا انصراف
ترجمه و اقتباس از :
http://www.toupie.org/Dictionnaire/Planification.htm
راه حلٌ جایگزین ، مخاطرات احتمالی ، تغییرات احتمالی ، سناریو ها ، بودجه ، پیش بینی ، تحلیل چند بعدی ، ابزار برنامه ریزی ، شرایط کار ، تقویم کار
تعریف برنامه ریزی
برنامه ریزی به معنی سازمان دادنِ زمانی فعالیت های لازم برای رسیدن به هدف های مورد نظر است :
- در قلمرو معین
- با کاربرد ابزار و وسایل متفاوت
- و در مدٌت ( و مراحلی ) مشخص .
مهم ترین مشخصه ی یک برنامه ریزی ، بُعد زمانی آن است
با این وجود در مواردی می توان برنامه ای غیر مقیٌد به مراحل زمانی و حتی طول مدٌت هم داشت .
منبع اصلی:
https://fr.wikipedia.org/wiki/Planification
تعریف برنامه ریزی ، قلمرو داری ، ابزار برنامه ریزی ، مدٌت برنامه ، مراحل ( فرایند ) برنامه ، بُعد زمانی
/
برنامه ریزی چیست ؟ . تعریف برنامه ریزی توسعه
در یک برنامه ریزی و از آنجمله برنامه ریزی توسعه ابتدا باید بینیم که :
- هم اکنون در چه شرایطی قرار داریم ؟ ( وضع موجود )
- اگر اقدامی نکنیم به کجا خواهیم رسید ؟ ( پیش بینی )
- به چه چیزی می خواهیم برسیم ؟ ( وضع مطلوب در آینده ای معین )
- تفاوت یا فاصله ما در هر موردی در وضع موجود با وضع مطلوب چقدر است؟ : تعیین شاخص ها .
- چه سازمانی مسؤولیت اجرای چنین برنامه ای را می پذیرد ؟
نخستین ، اساسی ترین و مهمترین گام تعیین هدف نهائی ( کلٌی ) برنامه ، مثلا" « توسعه » است.
هرهدف کلٌی به اهدافی جزئی تقسم می شود ؛ یا از مجموعه آنها تشکیل می شود ؛ که به این ملاحظه برنامه را شرحی از هدف های مورد نظر تیز تعریف می کنند ؛ و آنگاه :
- تشخیص وسایل لازم برای تحقق این اهداف
یعنی اتخاذ سیاست ها ، اختصاص بودجه و به طور کلٌی تصمیمگیری های مربوط ؛ و
ترسیم فرایندی مدون ازروش دستیابی به آنها ؛ یعنی :
- تعریف مراحل ، فعالیت ها و سازماندهی زمانی آنان ضمن روش اجرای این تصمیمات در راه رسیدن به هدف ها : تقویم کار . ( برنامه اجرائی - برنامه عملیاتی ) .
- تعیین وظایف و اختیارات هر عامل اجرائی ( سازماندهی ؛ تشکیلات و روشها ) .
- تعیین روش نظارت و کنترل
علیرضا آیت اللهی : این تعریف را از ترکیب جدیدترین تعریف های برنامه ریزی ، و برنامه ریزی توسعه ، از منابع اینترنتی ، و تالیف و فارسی سازی کامل آنها حاصل کرده ایم .
50 مفهوم اساسی برنامه به زبان فارسی
برنامه
سازمان
تشکیلات
رشد
توسعه
بهینه ( بهره وری )
اهداف مطلوب
منابع محدود
کاهش هزینه
مدیریت
بوروکراسی
نظام سیاسی
نظام اجتماعی
سیستم اقتصادی
نظام برنامه ریزی
تحلیل سیستمی
تصمیم گیری
تصمیمات استراتژیک
اقتصاد خرد
اقتصاد کلان
جامعه هدف
گروه های هذف
مدیریت بازرگانی - صنعتی
رنامه عملیاتی
تولید
حدٌ اکثر سود
اثر بخشی
رقابت
مزیٌت نسبی
مکاندهی
برنامه جامع
تغییر اجتماعی
حکومت
دولت
برنامه ریزی ملٌی
بخش عمومی
بخش خصوصی
اقتصاد مختلط
برنامه مختلط
برنامه ریزی ارشادی
خدمات رسانی
مشارکت در برنامه ریزی
خدمت
بقاء
رهنمود
محیط عمومی
محیط عملیاتی
محیط داخلی
برنامه ریزی غلطان
رهبری سیاسی
هدفهای دراز مدت
خصوصی سازی
جایگاه برنامه توسعه در کشورهای در حال توسعه و عقب مانده
گذشته از زندگی فردی ، همکاری در سازمانی منطقی ، با هدف یا اهدافی معیٌن و مطلوب ، و روشها ئی کار آ و مشخص در رسیدن به این اهداف ، و نهایتا" توفیق در این امر ، سبب رشد و توسعه ی عادلانه ی هرجامعه ای می شود ؛ و شاید به همین سبب است که برنامه ریزی برخلاف میل دو قدرت بزرگ قرار گرفته است :
- - دنیای استکبار که همچنان طالب عقب ماندگی سایر جوامع است تا بتواند آنان را مورد استثمار بیش و بیشتری قرار دهد .
- - استبداد که در راه خود کامگی با دستآویزی به نظام فرماندهی و عملا" سلطه و سلطنت ، تا آنجا پیش می رود که حتی خود را سایه خدا ، نماینده ! و جانشین وی معرفی می کند ؛ طالب استقرار همیشگی نظامی از فرماندهی مطلق و بی چون و چرای خود ، و تصمیمگیریهای خود محورانه ، خود خواهانه ، و خود کامه ی حکٌام خود بزرگ بینی است که خود را لابد چون شدٌاد و نمرود و... فراعنه و سایر سلاطین عالم لابد « عقل کل » می پندارند و طبیعتا" دیگران و حتی خردمند ترین آنان را به نوعی مال ( آدم ) و بنده ی زرخرید یا به یغما گرفته ی خود می شمارند .
- اگرچه فرعون مشهور مصر هم به برنامه های حضرت یوسف ( ع ) تن داد ؛ و نوشیروان و امثال وی نیز عملا" خِرد امثال بزرگمهر را در تمام امور و واقعا" در عمل ، پاس می داشتند .
- به این ترتیب در اکثر کشورهای در حال توسعه ، و هرچه عقب مانده تر ، بیشتر ، از ورود برنامه به امور جامعه ممانعت می شود و طبیعتا" نخستین گام از این ممانعت ، جلوگیری از ورود علوم و فنون برنامه ریزی ، کتابها و مقالات مربوط به برنامه ریزی روستائی ، شهری ، ناحیه ای و کشوری است و آنگاه تخطئه در اجرای آن . کمبود کتابها و سایر منابع لازم در برنامه ریزی و برنامه گزاری از جمله از همینجا نشآت می گیرد .
- بزرگترین ترفند استکبار و استبداد در این است که با فریبکاریها و باصطلاح شستشوی مغزی اصولا جامعه ی خود و درواقع اکثریت بیسواد و کم سواد آن را مخالف برنامه و بنابر این مخالف رشد و توسعه ، و پیشرفت و تعالی حقیقی خود بار آورد .
برنامه ریزی چیست ؟
برنامه ریزی ، نظم و ترتیبی زمانی در رسیدن به هدف یا هدف های تعیین شده است .
به زبانی صریح تر :
با تعیین وسایل متفاوتی که در این راه بکار گرفته می شود
و بنا به طول مدٌت ، و مراحل انجام کار ، به صورتی هرچه دقیق تر
https://fr.wikipedia.org/wiki/Planification
*
برخی نخستین ، اساسی ترین و مهم ترین روش برنامه ریزی در عین سادگی آن را روش نموداری گانت دانسته اند .
طرح و برنامه
برنامه اصولا" یک طرح یا آنطور که در قدیم در ایران به زبان فارسی ترجمه می شده است نقشه ( نقشه راه ) مبتنی برطرحی کلٌی از چگونگی یا روش رسیدن به هدفی کلٌی است . از این جهت در این معرفی از قیود « اصولی » یا « کلٌی » استفاده شده است که طرح در واقع تعریف و شرحی بسیار عمومی تر ، کلٌی تر ، ساده تر و بدون تفصیل از یک برنامه است . برنامه بسیار بیش از طرح به تفصیل روش و جزئیات آن می پردازد .
بنا به بعضی از منابع :
طرح ، هر روش مورد استفاده برای رسیدن به یک هدف خاص میباشد.
برنامه ، تفصیلی تر و جزئی تر از طرح است ؛ و شکل دقیق طرح را باتمام جزئیات ، یعنی راهها و فعالیتهای لازم برای اهداف دقیق و مشخص مینماید .
طرح و برنامه ، روش رسیدن به هدف ، تعریف طرح ، تعریف برنامه ، کلیٌت طرح ، نقشه راه ، تفصیل و تشریح برنامه ، کلٌیات ، جزئیات ، علیرضا آیت اللهی
برنامه ریزی قبل از هر چیز
مدٌت ها است جهان پیشرفته به این نتیجه رسیده است که هر امری ، به ویژه رشد و
توسعه و رفاه عمومی که لازمه ی استقلال ، آزادی و مردمسالاری ممکن و معقول
است ، بدون برنامه ریزی و برنامه گزاری صحیح اگر غیر ممکن نباشد آنطور
که باید و شاید اتفاق نمی افتد ؛ و بنابر این توسعه و تعالی و رفاه یک جامعه و یک
ملٌت اگر کاملا" مستلزم برنامه ریزی صحیح و پیشرفته نباشد در چند و چون خود
به هرحال وابسته به برنامه هائی صحیح و متناسب است .
ظاهرا" جهان ، و امور جهان ، خود به خود در حال پیشرفت اند ؛ که حتی اگر
همیشه و در همه حال این پیشرفت ادامه یابد ، چند و چون آن به برکت برنامه
سریع تر ، بیشتر و بهتر خواهد شد :
برنامه آنچنان را آنچنان تر می کند .